Lái xe lên dốc đòi hỏi kỹ năng và sự tập trung cao độ, đặc biệt đối với tài xế mới. Dưới đây là một số kinh nghiệm giúp bạn điều khiển xe an toàn khi lên dốc.
1. Kinh nghiệm lái xe lên dốc cho xe số sàn
Khởi hành lên dốc: Đạp chân côn và vào số 1. Nhả chân côn từ từ đến khi cảm nhận xe rung nhẹ (điểm côn bắt đầu ăn), sau đó nhả phanh tay và đồng thời nhấn nhẹ chân ga để xe tiến lên. Kỹ thuật này giúp xe không bị trôi ngược khi khởi hành trên dốc.
Chuyển số khi lên dốc: Khi xe đã lấy đà và đạt tốc độ phù hợp, chuyển lên các số cao hơn như số 2 hoặc số 3 tùy theo độ dốc. Lưu ý, việc chuyển số phải mượt mà để tránh xe bị giật hoặc mất đà.
- Bước 1: Tăng tốc đều cho đến khi gần chân dốc. Bạn nên cho xe tăng tốc từ từ đến gần chân dốc nhằm tạo đà giúp xe lên dốc dễ dàng hơn. Tuy nhiên, bạn vẫn phải chú ý duy trì tốc độ an toàn, chỉ tăng tốc nhẹ và đều, không nhấn mạnh chân ga, nhất là khi lái xe trên đường trơn.
- Bước 2: Đạp chân côn và chuyển dần sang số thấp. Khi gần đến chân dốc, bạn nhả nhẹ bàn ga rồi đạp chân côn sao cho xe lần lượt chuyển về các số thấp hơn. Vòng tua máy sẽ giảm khi nhả ga để sang số, do đó bạn cần lưu ý canh vòng tua máy và tốc độ xe phù hợp với số định chuyển.
- Bước 3: Nhả côn từ từ và đệm ga. Sau khi đã chuyển xe sang số thấp, bạn hãy nhả chân côn từ từ và đệm chân ga. Bạn cần đệm ga mạnh hơn để cân bằng vòng tua máy với tốc độ xe (vòng tua máy sẽ giảm khi xe ở số thấp).
- Bước 4: Chuyển về số 1 hoặc 2 khi đề pa leo dốc. Tuỳ theo độ nghiêng của con dốc mà bạn sẽ chọn leo dốc bằng số 1 hoặc số 2. Với những con dốc thoải, bạn có thể đi bằng số 3. Khi bắt đầu đề pa lên dốc xe số sàn, bạn cần nhả ga, đạp côn và chuyển về số phù hợp. Sau đó từ từ nhả chân côn, đệm mạnh chân ga để xe tiến lên dốc.
- Bước 5: Chuyển về số thấp hơn nếu xe bị hụt ga. Nếu bạn đang lên dốc mà thấy xe bị hụt ga thì có thể do bạn đã chọn sai số khi lên dốc, dẫn đến lực kéo không đủ. Để tránh khiến xe bị nóng máy và chết máy giữa đường, bạn hãy đạp côn rồi chuyển sang số thấp hơn, sau đó nhả côn và đệm mạnh chân ga.
Kỹ thuật xuống dốc cho xe số sàn. Khi xe gần đến đỉnh dốc thì bạn bắt đầu giảm tốc độ và cho xe dần dần chuyển sang các số thấp hơn. Bạn nên linh hoạt chọn số theo từng tình huống, với số càng nhỏ thì độ hãm càng lớn và tốc độ càng chậm.
2. Kinh nghiệm lái xe lên dốc cho xe số tự động
Cách lái xe số tự động sẽ đơn giản hơn xe số sàn, bởi xe đã tự động tính toán chuyển số nào thì phù hợp cho người lái. Khi lên dốc, cần số để ở chế độ D (Drive – số tiến) rồi lái như bình thường.
Khởi hành lên dốc: Chuyển cần số về vị trí “D” (Drive). Nhả phanh và nhấn nhẹ chân ga để xe bắt đầu di chuyển lên dốc. Hộp số tự động sẽ tự điều chỉnh cấp số phù hợp.
Sử dụng chế độ hỗ trợ: Một số xe số tự động có chế độ hỗ trợ lên dốc (L, S) hoặc số tay (+/-). Trong trường hợp dốc cao, bạn có thể chuyển sang chế độ số tay và chọn số thấp để tăng lực kéo.
Khi gần đến chân dốc, bạn cần tăng tốc từ từ để tạo đà. Còn khi lên dốc, lực đạp ga sẽ tuỳ theo độ đứng của con dốc. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý tránh đạp ga quá mạnh vì dễ làm xe bị giật, phóng nhanh nguy hiểm và cũng không đạp ga quá yếu khiến xe không đủ mạnh để leo lên dốc. Trường hợp dốc đứng và xe tải nặng, người lái muốn kiểm soát xe tốt hơn thì có thể chuyển xe về chế độ số tay.
3. Nguyên tắc chung khi lái xe lên dốc
- Chỉ xuống dốc bằng số thấp. Khi xuống dốc, xe chịu lực quán tính rất lớn nên tốc độ sẽ nhanh hơn. Do đó, xuống dốc bằng số thấp sẽ giúp người lái dễ dàng kiểm soát tốc độ xe và không cần sử dụng phanh quá nhiều. Không sử dụng số “N” khi xuống dốc: Việc chuyển về số “N” (Neutral) khi xe đang lăn bánh, đặc biệt là khi đổ dốc, sẽ khiến xe chạy theo quán tính và khó kiểm soát tốc độ, gây nguy hiểm.
- Không rà phanh. Khi xe xuống dốc, lực quán tính lớn sẽ khiến hệ thống phanh chịu áp lực cao. Nếu rà phanh liên tục thì phanh sẽ bị nóng, má phanh và đĩa phanh bị mòn, bị cháy, phanh không ăn.
- Tránh tăng hoặc giảm ga đột ngột: Khi đường trơn, không nên tăng hoặc giảm ga đột ngột, dù xe có hệ thống phanh ABS, vì xe vẫn có thể bị văng đuôi.
- Giữ khoảng cách an toàn. Bạn cần giữ khoảng cách an toàn với xe phía trước tầm 4 – 10 giây. Khi leo dốc, tuyệt đối không bám sát đuôi xe phía trước để dễ xử lý các tình huống bất ngờ.
- Không nên vượt xe khi leo dốc. Trong Luật Giao quy định, bạn không được phép vượt xe khi ở đầu dốc, vì vị trí tầm nhìn hạn chế và đường không đảm bảo an toàn để vượt.
- Nên tắt các thiết bị không cần thiết. Trong trường hợp xe tải nặng, để tránh xe bị hụt ga và mất đà giữa chừng, bạn nên tắt các thiết bị điện không cần thiết trên xe như: điều hoà, màn hình xe, loa,… để giảm tải cho động cơ và tránh nóng máy.
- Nhường đường cho xe lên dốc. Theo quy định trong Luật Giao thông đường bộ, xe xuống dốc phải nhường đường cho xe lên dốc, vì xe lên dốc cần nhiều đà hơn còn xe xuống dốc chỉ cần kiểm soát tốt tốc độ bằng hộp số và phanh.
Với sự luyện tập và tuân thủ các nguyên tắc trên, bạn sẽ tự tin hơn khi lái xe trên những đoạn đường dốc, đảm bảo an toàn cho bản thân và mọi người xung quanh.
